ПЯЧОРА СІБУДУ
Матэрыял з Вікіпедыі - вольнай энцыклапедыі
ПЯЧОРА СІБУДУ, ангел. Sibudu Cave - пячора ва ўцёсе з пяшчаніку на поўначы правінцыі Квазулу-Натал у ПАР.[1] Гэта важны археалагічны помнік сярэдняга палеаліту, заселены, з улікам некаторых зеўранняў, у перыяд 77 - 38 тысяч гадоў назад. Тут выяўлены узоры некаторых найболей ранніх тэхналогій чалавецтва, у тым ліку найстаражытная касцяная страла (61 тыс. гадоў назад),[2] іголка (61 тыс. гадоў назад),[2] а таксама узор выкарыстання клейкай сумесі, якая затым падвяргалася агнявой апрацоўцы (72 тыс. гадоў назад)[2].[3][4]
Апісанне
Пячора размешчана прыкладна ў 40 км да поўначы ад Дурбана і прыкладна ў 15 км ад узбярэжжа акіяна каля горада Тангаат, на зарослым лесам, звернутым да заходне-паўднёвага захаду крутым скалістым уступе над ракой Тангаці, дзе ў наш час знаходзіцца плантацыя цукровага трыснёга.
Пячора была утворана ў старажытнасці ў выніку вымывання ракой Тангаці пясчанікавай пароды ў скале - у наш час рака цячэ на 10 м ніжэй пячоры. Даўжыня пячоры складае 55 метраў, а шырыня каля 18 метраў.[1]
У пячоры маецца працяглая паслядоўнасць рэштак сярэдняга палеаліту. Арганічныя рэшткі захаваліся вылучна добра. Першыя раскопкі неўзабаве пасля адкрыцця пячоры правёў у 1983 г. Арон Мейзел (Aron Mazel) з музея правінцыі Наталь (справаздача не апублікавана).[5]
Новыя раскопкі пачаў у верасні 1998 г. Лін Уодлі (Lyn Wadley) з Вітватэрсрандскага універсітэту.
У пячоры выяўлены розныя дагістарычныя вырабы.
- найстаражытная вядомая касцяная страла, датаваная 61 тыс. гадоў назад (найстаражытная вядомая да гэтага страла была на 20 тыс. гадоў "малодшай").[2]
- найстаражытная вядомая касцяная іголка, датаваная 61 тыс. гадоў назад са слядамі зносу, меркавана для праколвання жывёльных шкур.[2]
- першае сведчанне выкарыстання прыроднага клею з камедзі з даданнем чырвонай охры для змацавання каменнага наканечніка з драўляным тронкам дзіды (каля 71000 гадоў назад).[2]
- упрыгожванні з ракавін, хоць і пазнейшыя (71 тыс. гадоў назад)[6], чым знойдзеныя ў пячоры Бломбас (75 тыс. гадоў назад).[7]
Перыяды пасялення
Перыяды пасялення ў пячоры падзяляюцца на этапы:
- прад-стылбейскі,
- стылбейскі (72000-71000 гадоў назад),
- ховісанс-порцкі (не пазней 61000 гадоў назад),
- пост- ховісанс-порцкі (58500 гадоў назад)
- позні сярэдні палеаліт (47700 гадоў назад)
- фінальны сярэдні палеаліт (38600 гадоў назад).
У гісторыі пасялення меліся прабелы (зеўранні) працягласцю каля 10 тыс. гадоў паміж пост- ховісанс-порцкім перыядам і познім сярэднім палеалітам, а таксама паміж познім і фінальным сярэднім палеалітам.
У верхнім палеаліце пячора не выкарыстоўвалася, аднак у ёй выяўлены сляды пазнейшага пасялення эпохі жалезнага стагоддзя, каля 1000 г. н. э..
Маюцца дадзеныя пра кліматычныя ваганні, калі засушлівыя перыяды чаргаваліся з вільготнымі, пры гэтым пячора была населена толькі ў вільготныя перыяды.[8]
Перапыненае тэхналагічнае развіццё
Артэфакты, знойдзеныя ў Сібуду і ў шэрагу іншых помнікаў сярэдняга палеаліту Афрыкі - такія, як іголкі, стрэлы, упрыгожванні з ракавін[6], уяўляюць сабою не бесперапынную традыцыю тэхналагічнага развіцця: насупраць, яны з'яўляюцца ў асобных месцах "з ніадкуль" і гэтак жа знікаюць "у нікуды".
Напрыклад, упрыгожванні з ракавін сустракаюцца ў стылбейскіх пластах, але адсутнічаюць у ховісанс-порцкіх пластах, як у Сібуду, так і ў іншых месцах.[6]
Адгэтуль узнікае сумнеў у тым, што на ранніх стадыях развіцця тэхналогіі чалавек гэтак жа бесперапынна назапашваў веды, як гэта ён робіць цяпер - хутчэй, асобныя дасягненні з'яўляліся, затым бясследна знікалі і зноў з'яўляліся праз працяглы час.[2][6]
Дадзены парыў традыцый немагчыма растлумачыць гіпотэзай пра драматычныя змены клімату і экалогіі. У якасці тлумачэння была прапанавана альтэрнатыўная гіпотэза пра тое, што вядучым чыннікам былі змены ў сацыяльнай прыладзе, кіроўныя да змены шчыльнасці насельніцтва.[9]
Нататкі 1. 1 2 Wadley L, Jacobs Z. (2004). Sibudu Cave, KwaZulu-Natal: Background to the excavations of middle stone age and iron age occupations. South African Journal of Science, 100: 145—151 abstract 2. 1 2 3 4 5 6 7 Backwell L, d’Errico F, Wadley L.(2008). Middle Stone Age bone tools from the Howiesons Poort layers, Sibudu Cave, South Africa. Journal of Archaeological Science, 35:1566-1580. DOI:10.1016/j.jas.2007.11.006 3. Wadley L, Hodgskiss T, Grant M. (2009). Implications for complex cognition from the hafting of tools with compound adhesives in the Middle Stone Age, South Africa. Proc Natl Acad Sci U S A. 106:9590-9594 PMID 19433786 4. Wynn T. (2009). Hafted spears and the archaeology of mind.Proc Natl Acad Sci U S A. 106:9544-9545 PMID 19506246 5. Wadley L. (2001).[Excavations at Sibudu Cave, Kwazulu-Natal, The Digging Stick, 18, Dec, (3) 1-7. 6. 1 2 3 4 d’Errico F, Vanhaeren M, Wadley L. (2008). Possible shell beads from the Middle Stone Age layers of Sibudu Cave, South Africa. Journal of Archaeological Science, 35: 2675—2685. DOI:10.1016/j.jas.2008.04.023 7. d’Errico F, Henshilwood C, Vanhaeren M, van Niekerk K. (2005). Nassarius kraussianus shell beads from Blombos Cave: evidence for symbolic behaviour in the Middle Stone Age. J Hum Evol. 48(1):3-24. PMID 15656934 8. Jacobs Z, Wintle AG, Duller GAT, Roberts RG, Wadley L.(2008). New ages for the post-Howiesons Poort, late and final Middle Stone Age at Sibudu, South Africa. Journal of Archaeological Science, 35: 1790—1807. DOI:10.1016/j.jas.2008.04.017 9. Jacobs Z, Roberts RG. (2009). Catalysts for Stone Age innovations: What might have triggered two short-lived bursts of technological and behavioral innovation in southern Africa during the Middle Stone Age? Commun Integr Biol. 2(2):191-3. PMID 19513276 Спасылкі • Пещерные люди додумались до клея давным-давно • Little arrow that rewrites history books • Sibudu Cave (South Africa) Крыніца — «http://ru.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B5%D1%89%D0%B5%D1%80%D0%B0_%D0%A1%D0%B8%D0%B1%D1%83%D0%B4%D1%83&oldid=36082101»