АФОНТАВА ГАРА
Матэрыял з Вікіпедыі - вольнай энцыклапедыі .
Знаходкі са стаянак Афонтавай горы. Краснаярскі краязнаўчы музей.
АФОНТАВА ГАРА - група з чатырох стаянак позняга палеаліту на левым беразе Енісея, у г. Краснаярска.
Гісторыя вывучэння стаянак
Афонтавай горы Археалагічныя даследаванні на Афонтавай гары пачаліся ў 1884 годзе Савенкавым І. Т. 3 жніўня 1884 года яму атрымалася знайсці выраб, форма якога магла сведчыць пра палеалітычны узрост помніка. 9 гадоў І. Т. Савенкаў назіраў за разрэзамі па выпрацоўцы цаглянай гліны і зонай будаўніцтва чыгункі, на ўчастку, пасля атрымаўшым назву Афонтава гара I. Знаходкі залягалі на глыбіні ад 1,2-1,5 да 1,7-1,9 м. У 1892 году І. Т. Савенкаў прадставіў вынікі сваіх археалагічных даследаванняў удзельнікам II Міжнароднага антрапалагічнага кангрэса ў Маскве.
У 1880-я-1890-я годы Савенкавым была сабрана калекцыя з 1500 асобнікаў фауны і 250 "старажытных вырабаў". Магчыма, у гэты лік уваходзілі і зборы з участкаў, названых пазней Афонтава гара III і IV і, магчыма, II.
У першае дзесяцігоддзе XX стагоддзя мясцовыя даследнікі неаднаразова прадпрымалі вельмі абмежаваныя працы на Афонтавай гары як па сваёй ініцыятыве, так і па даручэнні РГО.
У 1910-1913 гадах зборы палеанталагічнага матэрыялу са схілаў Афонтавай горы ў раёне дачы і бібліятэкі Г. В. Юдзіна праводзіў В. І. Громаў.
Улетку 1914 года раскопкі у нафтавага склада праводзіць І. Т. Савенкаў. Ім было закладзена 6 раскопаў агульным пляцам 169 кв. м.
Пасля смерці І. Т. Савенкава пад'ёмныя зборы і невялікія раскопкі прадпрымаліся А. Я. Тугарынавым у (1919 год, Афонтава 2, участак 5), Г. П. Сасноўскім у (1919 год., Афонтава гара 2, участкі 1,3), Г. Мергартам у (1920 год, Афонтава гара 2, участак 5), а таксама В. І. Громавым, С. М. Сергеевым, Н. К. Ауэрбахам.
У 1923 годзе Н. К. Ауэрбаху і Г. П. Сасноўскаму атрымалася арганізаваць раскопкі Афонтавай гары II на участку 2 ("асноўным"), дзе было зафіксавана выйсце культурнага пласта вялікай магутнасці. Тут быў закладзены раскоп пляцам 38 кв. м, выкрыты на глыбіню да 13 м. Вынікам гэтых прац стала калекцыя, у складзе якой толькі каменных і касцяных вырабаў налічвалася больш 250 адзінак. Былі знойдзены і 5 фрагментаў костак чалавека.
У 1924 і 1925 гадах на участку 2 было выкрыта 42 і 28 м?. Раскопкамі кіруюць Н. К. Ауэрбах, В. І. Громаў і, часткова, Г. П. Сасноўскі. Толькі з участку 2 Афонтавай гары было атрымана каля 50 каменных прылад з верхняга культурнага пласта, 450 каменных і 26 касцяных прылад, 20 тысяч адшчэпаў, каля 250 пласцін і мікрапласцін, фауністычныя рэшткі 27 відаў жывёл і косці чалавека.
У 1925 годзе Н. К. Ауэрбах і В. І. Громаў прадпрымаюць раскопкі Афонтавай гары III, на пляцы нафтавага склада, у былых сядзібаў акцыянерных грамадстваў "Нобель" і "Волга". Быў выкрыты пляц у 100 кв. м на участках 7-14. Знойдзена каля 900 каменных і 146 касцяных прылад, 2000 костак.
У 1926-1929 гадах раскопкі стаянак згортваюцца, асноўная увага надаецца беспаспяховым спробам захаваць іх ад забудовы і разбурэння
У 1937 годзе Афонтава гара стала адным з пунктаў агляду удзельнікамі сібірскай экскурсіі 17 Міжнароднага геалагічнага кангрэса. У разрэзе Афонтавай II французскім археолагам Ш. Фромаже быў знойдзены фрагмент чэрапа чалавека, а кітайскім археолагам Пі Вэнь-Чжунам - падвескі з трубчастых костак птушак.
У 1970-я-1980-я гады раён Нікалаеўкі быў амаль цалкам забудаваны. Адзіным месцам, дзе была магчымасць арганізаваць раскопкі былі паўднёвы і паўночна-усходні схілы гары у бібліятэкі Юдзіна (Афонтава II).
З 1992 года на стаянцы Афонтава гара II праводзіліся археалагічныя даследаванні Е. В. Арцемьевым.
У выніку даследаванняў 1992-2006 гадоў атрымана прадстаўнічая калекцыя вырабаў з косткі, рогу і біўня, упрыгожванні (падвескі з зубоў дробнага драпежніка, прадстаўнічая калекцыя каменных прылад.
У 1996 годзе пры будаўніцтве падземных гаражоў па вул. Сапочная (мкр. Нікалаеўка, г. Краснаярск) знойдзены адзінкавыя артэфакты палеалітычнага аблічча. Месцазнаходжанне атрымала назву Афонтава гара V.
У 1997 годзе Е. В. Арцемьевым праводзяцца археалагічныя даследаванні на новым помніку. У выніку выяўлена калекцыя каменнага інвентара і фауны. Радыёвуглероднае датаванне дазволіла суаднесці гэтыя матэрыялы з каргінскім часам (28 000 - 32 000 гадоў).
Папярэднія археалагічныя раскопкі Арцемьева Е. В. у зоне будаўніцтва 4 моста праз раку Енісей у 2011 годзе у раёне размяшчэння стаянкі Афонтава гара-II даюць падставу лічыць, што у хуткім часе будуць адкрыты і даследаваны новыя стаянкі Афонтавай гары.
Даследаванні апошніх гадоў значна скарэктавалі дадзеныя пра агульнае аблічча палеалітычнай індустрыі комплексу палеалітычных помнікаў пад агульнай назвай Афонтава гара, умовах іх залягання і асаблівасці планіграфічнага размяшчэння.
Асноўныя калекцыі з матэрыяламі помнікаў Афонтавай Гары захоўваюцца ў Эрмітажы і Музеі археалогіі і этнаграфіі Санкт-Пецярбурга, у Мінусінскім краязнаўчым музеі ім. Март’янава, у Краснаярскім краязнаўчым музеі лабараторыі археалогіі КГПУ ім. В. П. Астаф'ева горада Краснаярска і інш.
Міжнародны культурна-адукацыйны цэнтр "Афонтава гара"
У г. Краснаярску ажыццяўляецца праект стварэння міжнароднага культурна-адукацыйнага цэнтра "Афонтава гара". У музейны комплекс "Афонтава гара" увойдуць гасцініца, этнаграфічнае кафэ, Юдзінскі сад, Юдзінская бібліятэка, археалагічная стаянка пад голым небам Афонтава гара.
Спасылкі
Находки с Афонтовой горы в Кемеровском Государственном Университете Літаратура • Артемьев Е. В. Исследования палеолитической стоянки Афонтова гора-V в 1997 г.// Проблемы археологии, этнографии, антропологии Сибири и сопредельных территорий. Новосибирск.- 1997. с. 123-126. (соавт. Н. И. Дроздов) • Artemyev E. V. Afontova gora II site: new ideas.// Abstracts of International Union for Quaternary Research XIV Inernational Congress Berlin. -1995. p. 45 (соавт. Дроздов Н. И., Чеха В. П., Орлова Л. А., Сулержицкий Л.) • Артемьев Е. В. Новые страницы в изучении палеолита Афонтовой горы. Москва. 1997. 57 с. (соавт. Дроздов Н. И.) • Артемьев Е. В. К вопросу о первоначальном заселении Краснояского археологического района на материалах исследований палеолитической стоянки * Афонтова гора-V в г. Красноярске в 1997 году. //Исторические этапы социально-экономического и культурного развития Краснояского края. * Красноярск. 1998. с. 32-37 • Артемьев Е. В. К вопросу о первоначальном заселении Краснояского археологического района. //Палеоэкология плейстоцена и культуры каменного века Северной Азии и сопредельных территорий, Новосибирск. 1998. с. 123-126 • Artemyev E. V. Afontova gora-V – the most ancient monument among Afontova gora sites in Krasnoyarsk archaeological region. //From Sozudai to Kamitakamori. World views on the Early and Middle palaeolithic in Japan. Tohoku. Japan. 1999 • Артемьев Е. В. Первичное раскалывание и вторичная обработка в индустрии стоянки Афонтова гора-V . Проблемы археологии, этнографии, антропологии Сибири и сопредельных территорий. Новосибирск. 1999 • Artemyev E. Techno-typological and statistical analisis stone inventory of Afontova gora-II site. // Durban, Keip-Town The materials of International symphosium. XXX World congress INKVA. 1999. p 69 • Artemyev E. Late Paleolithic Site Afontova gora V.// The 5th International Symposium for the Celebration KIM Jae-ho,s 60th Birthday Anniversary: Suyanggae and her Neighbours. Shugbook Univ. Korea. 2000. • Артемьев Е. В. Археологические исследования многослойной позднепалеолитической стоянки Афонтов гора-II в 2001 г.// Проблемы археологии, этнографии, антропологии Сибири и сопредельных территорий. ИАЭТ СО РАН, Новосибирск. 2001. c/ 156-160. (соавт. Н. И. Дроздов) • Артемьев Е. В. Археологические исследования стоянки Афонтова гора-II в 2002 году.// Проблемы археологии, этнографии, антропологии Сибири и сопредельных территорий. ИАЭТ, Новосибирск. 2002.(соавт. Дроздов Н. И.) • Артемьев Е. В. Археологические ииследования на стоянке Афонтова гора-II в 2003 г.// Проблемы археологии, этнографии, антропологии Сибири и сопредельных территорий. ИАЭТ СО РАН. Новосибирск. 2003. ч. 1. (соавт. Дроздов Н. И.) • Палеолит Афонтовой горы: последние данные – новые вопросы.//Археология, этнография и антропология Евразии. № 1(29). 2007. с. 39-45. (соавт. Дроздов Н. И.) • Ларичев В. Е. Палеолит Северной, Центральной и Восточной Азии, ч.1 — Новосибирск, 1969; Ауэрбах Н. К. Первый период археологической деятельности Савенкова И. Т. (материалы к биографии) // Ежегодник Госуд. Музея им Н. М. Мартьянова, т. VI, вып.2 — Минусинск, 1928, с.163-185; Дэвлет М. А. Иван Савенков / Вопросы истории, N1, 1987, с.180-184. • Астахов С. Н. Поселения Афонтовой горы и их место в палеолите Сибири. Автореферат дисс.канд.истор.наук. Л., 1966, 11 с; Астахов С. Н. Коллекция И. Т. Савенкова со стоянки Афонтова гора // Сибирский археологический сборник — Новосибирск, 1966, с.9-14. • Сосновский Г. П. Палеолитические стоянки Северной Азии //Труды II Международной конференции АИЧПЕ, вып. V, — Л.-М.-Новосибирск, 1934, с.251. • Ларичев В. Е. Палеолит Северной, Центральной и Восточной Азии, ч.1 — Новосибирск, 1969, с.64,105-106; ГАКК, ф.217, о.1, д.36, л.58. • Громов В. И. Геология и фауна палеолитической стоянки Афонтова гора П // Труды КПИЧП, 1- Л., 1932, с.145-184; Громов В. И. Палеонтологическое и археологическое обоснование стратиграфии континентальных отложений четвертичного периода на территории СССР. Труды Института геологических наук АН СССР, вып.64, геологическая серия, N117, М., 1948, 524 с. • Ауэрбах Н. К. Палеолитическая стоянка Афонтова III. Труды общества изучения Сибири и ее производительных сил, вып.7, Новосибирск, 1930, 59 с; • Астахов С. Н. Поселения Афонтовой горы и их место в палеолите Сибири. Автореферат дисс.канд.истор.наук — Л., 1966, 11 с; Астахов С. Н. Палеолитическая стоянка Афонтова гора III // Проблемы исследования каменного века Евразии — Красноярск, 1984, с.10-13; • Ларичев В. Е. Палеолит Северной, Центральной и Восточной Азии, ч.1 — Новосибирск, 1969. • Ауэрбах Н. К., Сосновский Г. П. Материалы к изучению палеолитической индустрии и условий ее нахождения на стоянке Афонтова гора // Труды комиссии по изучению четвертичного периода, т.1, Л., 1932, с.45-113. • Сосновский Г. П. Палеолитические стоянки Северной Азии //Труды II Международной конференции АИЧПЕ, вып. V, — Л.-М.-Новосибирск, 1934, с.252; • Ауэрбах Н. К., Сосновский Г. П. Материалы к изучению палеолитической индустрии и условий ее нахождения на стоянке Афонтова гора // Труды комиссии по изучению четвертичного периода, т.1, Л., 1932, с.45-113; • Ларичев В. Е. Палеолит Северной, Центральной и Восточной Азии, ч.1 — Новосибирск, 1969; • Астахов С. Н. Поселения Афонтовой горы и их место в палеолите Сибири. Автореферат дисс.канд.истор.наук. Л., 1966, С.7-8. • Астахов С. Н. Поселения Афонтовой горы и их место в палеолите Сибири. Автореферат дисс.канд.истор.наук. Л., 1966, с.8-9. • Акимова Е. В. Неопубликованные коллекции Афонтовой горы // Проблемы археологии, этнографии, истории и краеведения Приенисейского края — Красноярск, 1992, с.59-64. • Ауэрбах Н. К. Палеолитическая стоянка Афонтова III. Труды общества изучения Сибири и ее производительных сил, вып.7, Новосибирск, 1930, 59 с; • Томилова Е. А., Стасюк И. В. Археологический материал нижних слоев Афонтовой горы II // Археология и этнография Сибири и Дальнего Востока — Барнаул, 1994. С.23-24; • Томилова Е. А. Развитие каменной индустрии Афонтовой горы II // Вопросы археологии Сибири и Дальнего Востока — Кемерово, 1995, с.36-37; • Томилова Е. А. Критерии развития каменной индустрии Афонтовой горы II // Археология, палеоэкология и этнология Сибири и Дальнего Востока — Иркутск, 1996, с.63-65; • Дроздов Н. И., Артемьев Е. В. Новые страницы в изучения Афонтовой горы II — М.,1997, 56 с.). Крыніца: — «http://ru.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%90%D1%84%D0%BE%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B0_%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B0&oldid=40106330»