АЧЫНСКАЯ ПАЛЕАЛІТЫЧНАЯ СТАЯНКА
Знаходзіцца ў 2 км да ўсходу ад горада, у раёне аэрапорта, справа ад дарогі на Краснаярск. Адкрыта ў 1960 г. К.А. Аўраменка - працаўніком краязнаўчага музея. Раскопкі праведзены ў 1972 г. пад кіраўніцтвам В.Е. Ларычава.
Стаянка размяшчалася на гэтым месцы прыблізна 22 тыс. гадоў назад. У культурным пласце знойдзены прылады з каменных пласцін, "прылады з выманнямі", скрабкі, долатападобныя прылады, праколкі, косці маманта, каня, пясца і інш.
З біўня выраблены наканечнікі і "фалічнае жазло" - каляндар, майстэрска ар-наментаваны (вакол фаласа нанесена спіраль у 4 вітка і ў 4 радкі, выкананыя ў выглядзе кропак ад падставы да вяршыні).
Магчыма, старажытныя людзі ўжо тады разумелі, што свет развіваецца па спіралі, магчыма - штосьці іншае. Скульптура фаласа - знак, выказваючы мужчынскую уладу, але каб знайсці культ глыбокай пашаны фаласу ў першабытным грамадстве - гэта сенсацыя з сенсацый.
Яна пераўзыходзіць усё раней вядомае і прымушае паглядзець на гісторыю нашых старажытных продкаў з іншага боку. На другі план сышло нават тое, што жылішчы былі пабудаваны з біўняў і костак мамантаў.
Па матэрыялах стаянкі В.Е. Ларычавым былі напісаны кнігі «Домик из бивней мамонта» і «Муд¬рость змеи». Усе знаходкі сталі экспанатамі ў Ачынскім краязнаўчым музеі, музеі Інстытута археалогіі і этнаграфіі СО РАН (Новасібірск), цэнтру дзіцячага турызму (3-і мікрараён. Тэл. 3 56 46).
Крыніца: http://www.russia-tour.ru/dos/krasnoyar/ky3