ГЕРАДОТАВЫ НЕЎРЫ 

АГАРОДНІК.

1 траўня Кузьма агароднік. На гэты дзень прынята было сеяць моркву, буракі. Агароднік у дзверы пастукаў, капаць грады паклікаў. Агароднік загадае паспяшацца, насенне калодзежнай вадой намочыць.

У Агародніка - ахвота без лішняга вока пасеяць і пасадзіць. На Кузьму - сей моркву і бурак. І чалавеку, у гэты дзень народжанаму, не вандроўцам належыла быць, а агароднікам.

Клапаціцца аб плоду гародніны, над градамі спіну гнуць. Тады, маўляў, і ў лёсе ў яго будзе шлях, а не бездараж. Капалі сяляне грады і казалі: "Прыйшоў Кузьма-зазірнуў у паграба, лапату ўзяў - у хаты зямлю ўскапаў".

Па народным павер'і, рупіцца Кузьма аб жываце, гэта значыць аб здароўі і аб жыцці селяніна. І таму насенне плоду-гародніны ў яго ў запасе шмат.

Яно спаўна захаванае. Агароднік будзе ахоўваць усходы ад праліўных дажджоў, ад сухастояў. Будзе збіраць гаючую расу на градах. Лопнуўшыя на Кузьму (1 траўня) чаромхавыя почкі кажуць, што вясна ўжо ў поўнай сіле.

Апынецца дзень цёплым, другая палова месяца будзе халоднай, і наадварот. Чым цяплей пачатак месяца, тым халадней у канцы траўня і лета будзе дажджлівым.

"Кузьма - бясталентная галава", "кузькіна маці", "падкузьміць" - казалі прымаўкамі, прыказкамі. Кузьма, у вусновых святцаў, асвячаў працы на прысядзібным участку: "Сей моркву і бурак". "Агарод - бабін прыбытак".

Высейваліся і кроп, радыска. Па таемнасці ад вачэй зайздросных. Асцерагайся чужых, не то сурочаць. "Зайздрасць - што твая іржа, увесь ураджай з'есць поедам".

Насенне перад пасевам вымочвалі, абрызгівалі рачной, крынічнай вадой, прытым крыніца залагоджвалася грошыкамі. Да град вывозілі насенне ў лапці, дзеялі замову для мацнейшай надзейнасці. Алешына заквітнела - сей грэчку.

Красаванне фіялкі і зацвітанне вярбы-брэдніку паказваюць на пачатак сяўбы радыскі і морквы, цыбулі, кропу і пятрушкі.

Па звычаях перад пасевам выходзяць раніцай да абетных студняў для замочвання насення і, у надзеі на будучы ўраджай, кідаюць медныя грошы на дно студні.

Другія лічаць больш лепшым замочваць насенне рачной вадой на працягу трох ранішніх світанкаў.

У такім разе ўтоенасць ёсць важная справа: інакш ураджай будзе дрэнны.

 Мора - рыбацкае поле.

Не накорміць зямля, накорміць вада.

Гарод бабін прыбытак.

 Гарод для сям'і падмога.

Каб рыбку з'есці, трэба ў ваду лезці.